Krótka historia polskiego kina

Jedenaste: Nie oceniaj – o „Przypadku” Krzysztofa Kieślowskiego – Krótka Historia Polskiego Kina

przez

Być może jesteście szczęściarzami dzierżącymi w kuferku osobistych anegdot tę o tym, jak pewien zbieg okoliczności znacznie zmienił Wasze życie. Jest coś znamiennego w przysłowiowym byciu we właściwym miejscu i czasie, co każe od czasu do czasu spojrzeć za siebie i zadać pytanie, czy to rzeczywiście był przypadek, czy przeznaczenie? Racjonalny ciąg przyczynowo-skutkowy sterowany naszymi … Czytaj dalej

Walka z samym sobą – o „Gorączce” Agnieszki Holland – Krótka Historia Polskiego Kina

przez

Wybór Gorączki Agnieszki Holland jako przedostatniego odcinka Krótkiej historii polskiego kina wydaje mi się symboliczny z kilku powodów. To pierwszy film nagrodzony Złotymi Lwami wyreżyserowany przez kobietę. A zarazem ostatnie nagrodzone przed wprowadzeniem stanu wojennego dzieło na FPFF w Gdańsku (do Gdyni przeniesiony zostanie dopiero w drugiej połowie lat 80.). Wreszcie, to ukoronowanie drogi reżyserki … Czytaj dalej

Show must go on – o „Arii dla atlety” Filipa Bajona – Krótka Historia Polskiego Kina

przez

W czasach kina moralnego niepokoju, gdy realizowane były w Polsce głównie filmy podejmujące problematykę codzienności, Filip Bajon zaserwował mariaż realizmu z surrealizmem w poetyckiej wizji dekadenckiego świata z przełomu XIX i XX wieku. Fabułę pełnometrażowego debiutu Aria dla atlety twórca luźno oparł na opublikowanych w 1937 roku pamiętnikach mistrza świata w walkach zapaśniczych, Zbyszka Cyganiewicza. … Czytaj dalej

Pokuszenie – o „Barwach ochronnych” Krzysztofa Zanussiego – Krótka Historia Polskiego Kina

przez

Krzysztof Zanussi, „uparty moralista kina”, przez całą swoją drogę twórczą stawia wciąż te same wielkie pytania filozoficzne, teologiczne i egzystencjalne: o naturę poznania i sens życia, doświadczenie niewystarczalności, poszukiwanie wartości i transcendencji, podmiotowość i sumienie, wolność i odpowiedzialność, wreszcie relacje społeczne i międzyludzkie. Wybrzmiewały one szczególnie mocno w jego najlepszych filmach, takich, jak Struktura kryształu … Czytaj dalej

​​Żaden Meksyk nie jest ostateczny – o „Sanatorium pod Klepsydrą” Wojciecha Jerzego Hasa – Krótka Historia Polskiego Kina

przez
Sanatorium pod Klepsydrą

Sanatorium pod Klepsydrą (1973) Wojciecha Jerzego Hasa, czyli luźna adaptacja kilku opowiadań Brunona Schulza, miała pod górkę od samego początku. Lata zajęło reżyserowi znalezienie zespołu filmowego gotowego podjąć się realizacji czy przekonanie partyjnych decydentów, żeby zaakceptowali jego scenariusz. Po marcu 1968 roku tematyka żydowska była dla władzy zbyt niebezpieczna, wszak artyści mogli poważyć się na … Czytaj dalej

Gdzie ja jestem w tej historii? – o „Zezowatym Szczęściu” Andrzeja Munka – Krótka Historia Polskiego Kina

przez
Zezowate szczęście

W kolejnej odsłonie Krótkiej historii polskiego kina wracamy do niezapomnianego filmu Andrzeja Munka z 1960 roku – Zezowate szczęście. Komedię przedstawiającą losy Jana Piszczyka – oportunisty starającego się przejść suchą stopą przez każdy z burzliwych okresów, jakie zgotował mu czas i miejsce urodzenia, czyli druga dekada XX wieku w Polsce. Kreując za pomocą tego dość … Czytaj dalej

Woda tu do niczego – o „Nikt nie woła” Kazimierza Kutza – Krótka Historia Polskiego Kina

przez

Chociaż z łatwością wpisujemy dzisiaj utwór Kazimierza Kutza oraz nowatorską poetykę zaproponowaną przez Jerzego Wójcika w kanoniczną panoramę światowej kinematografii, kładąc je na szali obok zagranicznych zmagań z filmowym językiem – tak też czyniono po międzynarodowej premierze – trudno zaprzeczyć, że Nikt nie woła w 1960 roku wyrażało swoisty bunt wobec dotychczasowych konwencji narracyjnych. Przywoływanie … Czytaj dalej

Trójmiejskie wakacje – o „Do widzenia, do jutra” Janusza Morgensterna – Krótka Historia Polskiego Kina

przez

Czy debiut może stać się przekleństwem reżysera? Zbyt wczesnym dziełem życia, które przez resztę lat będzie go nawiedzać, rzucać cień na resztę dorobku, z każdym rokiem coraz mocniej podkręcając nostalgię? Niekiedy tak, a czasem z tej klątwy potrafi ratować twórcę jedynie krytyka filmowa, która – odrzucając debiutanckie dzieło (z nielicznymi wyjątkami) – nie opisuje w … Czytaj dalej

Pasażerowie nocy – o „Pociągu” Jerzego Kawalerowicza – Krótka Historia Polskiego Kina

przez

Współcześnie podróż pociągiem nad morze wielu kojarzy się traumatycznie: potężne opóźnienia, rozklekotany skład TLK, niedziałająca klimatyzacja, przepełnione wagony i nadgorliwi podróżujący urządzający sobie przedurlopowy bifor w przedziale, za nic mając współtowarzyszy niedoli. Kolej, spośród wszystkich środków transportu zbiorowego, zdaje się jednak najlepszym do prowadzenia obserwacji ludzkich zachowań, odruchów i popędów – nieważne czy w kluczu … Czytaj dalej

W poszukiwaniu straconego czasu – o „Popiele i diamencie” (1958) – Krótka Historia Polskiego Kina

przez

Pisanie w 2023 roku tekstu o legendarnym Popiele i diamencie wiąże się z niebezpieczeństwem reprodukcji hermeneutycznych sensów. Obraz przecież nie dość, że na karku ma już dobre 65 lat, to już od czasu swojej premiery wzbudza żywą dyskusję dotyczącą z jednej strony politycznej czy też moralnej istoty dzieła Wajdy, z drugiej jego metody adaptacji literackiego … Czytaj dalej