A przedtem walczyliśmy – recenzja filmu „Oponent” – LGBT+ FF

Alami z polskimi festiwalami związany jest od początku kariery. Jego debiutancki krótki metraż, zrealizowane w Danii Nic mnie nie dotknie, nagrodzono za scenariusz na Grand OFF, a Uwodziciel w 2017 roku triumfował w sekcji 1–2  Warsaw Film Festival. W tym drugim kamera obserwowała emigranta z Iranu, który próbuje zdobyć prawo stałego pobytu w Danii poprzez serca i łóżka samotnych kobiet. Alami rozważał wtedy kwestię tego, czym jest tożsamość narodowa i osobista emigranta, kreśląc postać nieco podobną do Filipa z filmu Michała Kwiecińskiego [NASZA RECENZJA].

W Oponencie powracają duchy tamtej produkcji, niby podkreślając wspólnotę dramatu uchodźczego niezależnego od osobowości i miejsca, gdzie zostało się rzuconym. Zamiast samotnego podrywacza w roli protagonisty otrzymujemy stateczną (wydawałoby się) głowę rodziny, z dwójką dzieci i trzecim w drodze. Imam (Payman Maadi, znany chociażby z Rozstania) to doświadczony zapaśnik, który przez rozchodzące się plotki musiał uciekać z kraju. Los rzuca go do ośrodka dla uchodźców w mroźnej północnej Szwecji, gdzie kolejne tygodnie, kisząc się w ciasnej klitce, cała rodzina musi wyczekiwać na decyzję władz. Tę rutynę codziennej niepewności reżyser zna aż za dobrze; sceny w ośrodku kręcone były w miejscu, gdzie pod koniec lat 80. sam przebywał z rodzicami. Nadzieją dla Imama i jego rodziny na pozytywną decyzję urzędu może być wznowienie przez niego sportowej kariery – utalentowani sportowcy w kraju są wszak bardziej cenieni niż dostawcy jedzenia. To jednak nie podoba się jego żonie, której obiecał skończyć z zapasami.

Pierwszą rzeczą, jaka przykuwa uwagę podczas seansu Oponenta, jest konstrukcja estetyczna i jasno wyczuwalny podział wizualny na trzy części. Ośrodek i reszta Szwecji są szare, zimne, blisko kadrowane, jak sam reżyser stwierdził w wywiadzie dla „Cineuropa”: chciał nawiązywać do kina noir, a także kryminału skandynawskiego. Długie ujęcia Sebastiana Winterø (znany głównie z teledysków, nakręcił też w USA Tanich cwanych i Music) przerywają nagłe, niespodziewane cięcia, tak jak codzienność uchodźcza to oczekiwanie na nagły cios. Kontrapunkt dla tego wszystkiego stanowi jednak sala treningowa – świat zapasów jest tu niemal sensualny, ciepłe barwy oblepiają wyrzeźbione sylwetki męskich ciał. Montaż staje się subtelny i niemal niezauważalny, a nieruchawa wcześniej kamera powoli rozgląda się z zainteresowaniem. Całość uzupełniają nieliczne ujęcia w Teheranie, gdzie dominuje codzienna sielanka, niczym z reklamy herbaty.