Puść Pan odrobinę funku – recenzja filmu „Akademia pana Kleksa”

Od wydania Akademii pana Kleksa stuknie zaraz 80 lat. Ekranizacja Gradowskiego też niewątpliwie urodziła się jako pełnoprawne dziecko swoich czasów. Opowieść fantasmagoryczna, więc furtek otwartych do zmian bezmiar. Nie ma co ukrywać, że to samo, co zachowało się nam w pamięci jako narkotyczny, nie do końca zrozumiały i czasem przerażający majak (wszyscy przeżyliśmy Marsz Wilków), zadziałałoby na dzisiejszą dziecięcą widownię. Trzeba coś tu zatem zreformować – zrobić remont, inny ład! Tak więc Adaś Niezgódka został Adą, co by już w zarodku rozbić tę homospołeczną tkankę oryginału. Inne dzieci? Stawiamy na międzynarodową ekipę: Europa, Ameryki, przez Australię do Afryki, tylko z dwiema Polkami, żeby nie zapomnieć, że – może i z amerykańskim rozmachem – ale zaprawdę polski film robimy. Główną bohaterkę jedynie wrzucimy na nowojorski Greenpoint, co by nie było nudno. Może się wydawać, że warunki stawiane adeptom Akademii w poprzednich wersjach tej opowieści były dla wielu niemożliwe do spełnienia: w końcu, żeby zostać tam przyjętym, trzeba było po pierwsze urodzić się chłopcem, a po drugie rodzicom, którym akurat spodobało się imię na literę A. Tutaj? Akceptują wszystkich, ale potem nie ma lekko. Żeby być herosem, może i można być dziewczynką, ale najlepiej bratanicą tytułowego Kleksa (kto wie – może się uda z tego zrobić nasze Gwiezdne wojny? Mrugnięcia okiem w stylu Fronczewskiego w roli doktora Pai-Chi-Wo już są). W innym przypadku zostaje tylko granie Romance d’amour na gitarze (zarezerwowane dla Meksykanów!) albo trenowanie karate (tylko dla Japończyków!).

Może jako ludzie, którzy świadectwo szkoły podstawowej odebrali już jakiś czas temu, nie jesteśmy grupą docelową Akademii pana Kleksa i dziś, oglądając film Gradowskiego, też śmiejemy się pod nosem z wielu ukrytych tam dwuznaczności (kto nigdy nie wymyślił lacanowskiej interpretacji tych fantasmagorii, niech pierwszy rzuci kamień!). Odmawiam jednak traktowania dzieci jako widzów gorszej kategorii, którym można wrzucić przed nos byle jaką papkę, oby tylko kolorową i dynamiczną. Już na poziomie audiowizualnym Kawulski serwuje produkt, którego dusza została zaklęta chyba w jednym z blockchainowych tokenów. Jest bajkowo i syntetycznie zarazem, ale w tym momencie tego rodzaju wysoka saturacja różu czy błękitu albo demoniczne górskie krajobrazy, nawet jeśli chwilowo robią wrażenie, to znika ono jak kamfora, kiedy za tymi widokami nie idzie nic więcej. U Kawulskiego aż chce się powiedzieć: „piękne widoki, pan, stąd ma”, i niewzruszenie przejść dalej. Choć i to nie zawsze, bo długo można się zastanawiać, co kierowało nim przy decyzji, aby jako Mateusza (tutaj sowę, nie szpaka) przedstawić Sebastiana Stankiewicza pomalowanego na beżowo z doklejonymi niebieskimi brwiami, dziobem i pazurami. W pełni zanimowany ptak wypada zdecydowanie lepiej. Pojawia się również pytanie, dlaczego postać ta musi wyrabiać normę żartów o kupie godną Sachy Barona Cohena i czy naprawdę ktoś wciąż uważa, że to jest to, co dzieci lubią najbardziej, więc trzeba im to wpychać przed nos w każdej możliwej minucie?

Kawulski, co zresztą charakterystyczne dla jego poprzednich filmów, zawsze ma nie najgorszy punkt wyjścia, ale brakuje mu finezji w wybieraniu dalszych dróg. Ekspozycja świata prezentuje się nawet intrygująco, ale kiedy przychodzi do historii, która w tym przypadku jest tradycyjną baśnią z morałem, potencjał zostaje spalony na panewce. Teledyskowy montaż uderza dyskotekowym, nazwijmy rzeczy po imieniu – tiktokowym  tempem. Wątki mnożą się jak mrówki, a ich rozwiązanie następuje często scenę po wprowadzeniu. Antagonistą jest niby społeczność Wilkusów z Danutą Stenką i Danielem Walaskiem na czele, ale zanim młody aktor otrzymuje choć ćwierć linijki dialogowej, już nadchodzi finał. Trzeba wierzyć bohaterom na słowo, gdy nazywają się przyjaciółmi i próbować zaufać magii kina, że ich emocjonalne reakcje mają jakąkolwiek rację bytu. Bo czasu ekranowego na zbudowanie pod nie fundamentów nie. Gdy już dochodzi do przełomów, buduje je inwazyjna warstwa audialna albo stare dobre slow motion. Dynamiczny rytm odbiera znaczenie wydarzeniom tak esencjonalnym jak śmierć czy przemiana bohatera, przechodząc z nimi do porządku dziennego jeszcze w tej samej scenie (co znów przypomina o dokonaniach J. J. Abramsa sprzed kilku lat). Każda sprawa załatwiona jest tu po prostu szybko i bez ogródek.