Nasz Disneyland – recenzja filmu „Barbie”

Gerwig zdaje się tu uprawiać większy fetyszyzm referencyjny niż Mel Brooks czy parodyści niekoniecznie takiej klasy. Szkoda, bo kiedy odkrywa kąty różowego Palm Springs, jakim jest matriarchalny, przepełniony różnego rodzaju Barbie i Kenami Barbieland, z sukcesem uderza w komediowe tony bez intertekstualnej pomocy. Na pierwszym planie ma w końcu znakomicie sprawdzających się w kiczowatych konwencjach Margot Robbie i Ryana Goslinga, dla których produkcja stanowi także najlepszą okazję do gry z wizerunkiem. Z równie czarującą swobodą odnajdują się w tak pierwszym i ostatnim akcie – umiejscowionych w Barbielandzie – jak i w środkowym, zlokalizowanym w prawdziwym świecie. Wszystkie trzy segmenty filmu łączy nader szybkie tempo akcji, które zamyka dyskusję nad wątpliwym feminizmem lalki w zaledwie dwóch krótkich scenach. Ukoronowaniem tego zabójczego sprintu jest jednak rola, w jakiej stawia w tej historii ducha Ruth Handler, wieloletniej prezeski Mattela i twórczyni Barbie. W drugim segmencie jej postać pojawia się na całe trzydzieści sekund, żeby na koniec zostać istnym spiritus movens przekonującym główną bohaterkę do wiary w amerykańskie „life is your creation”.

Będąc przedstawicielką pokolenia, którego dorastanie przypadło na okres produkcji straight-to-dvd z Barbie, widziałam, jak złotowłosa lalka z dystyngowaniem tańczyła kilka baletów Czajkowskiego, latała na pegazach i szukała wróżek w zaskakująco psychodelicznym sztafażu. Zdarzyło jej się też być irytującą nastolatką, konfrontującą się z młodzieńczymi problemami, a także ratować paryski dom mody przed upadkiem. Z ciekawości zajrzałam też do youtubowego Life in the Dreamhouse, którego koncept zdaje się w pewien sposób powielać Mattel w filmie. Ironia, ale i charakterystyczna dla animacji podprogowość tego projektu znacznie dosadniej uwypuklają porażającą nieświadomość egzystencji w plastikowej jaskini charakteryzującą bohaterów. Na tym wyjątkowość Barbie polega, że w granicach swojego świata wszystko może, nic nie musi i podlega jedynie kosmetycznym zmianom, bo ostatecznie żyje przecież w wiecznym teraz. Na taki tragizm w kinowej Barbie nikt sobie pozwolić jednak nie może.

Wsłuchując się w tekst bardziej najtisowego niż ustawa przewiduje szlagieru zespołu Aqua w trakcie pisania tekstu o filmie Gerwig, nie mogę pozbyć się dziwnej tęsknoty za tą perwersyjną radiową satyrą, która nie sili się na ugłaskanie każdego odbiorcy, niezależnie od wieku, płci czy poglądów. Barbie może zdobyć się na seksualny żart, ale w granicach kiczowatego symulakrum. Popfeminizmem bije z ekranu, ale jakiekolwiek wątpliwości co do wpływu lalki na dziewczęce umysły zostają rozwiane nieśmiale wyrażoną prośbą o Zwyczajną Barbie. Satyra na zmaskulinizowane władze Mattela jest, więc i ten ekonomiczny aspekt zdaje się wyliczony, ale ostatecznie wracamy do starego porządku, a zadowoleni możecie być ze swojej wciąż matriarchalnej fantazji. W końcu, jak w poprzednich filmach Gerwig, ideologiczna agitacja odbywa się tu w ramach sążnistego wykładu Ameriki Ferrery, leczącego bohaterki w ten sposób z patriarchalnej hipnozy Kenów. Wszelkie fascynacje ideologiczne Gerwig inscenizuje w formie niemalże kabaretowych scenek. Jest łopatologicznie i dosadnie, bez przestrzeni na jakikolwiek wkład własny ze strony widza.