Przyjaciel w 3D – recenzja filmu „Anselm” – Nowe Horyzonty

Anselm Kiefer to twórca, który tworzy w wielu różnych mediach: od obrazów, poprzez rzeźby, po instalacje, również tzw. „site specific”, a trójwymiarowe zdjęcia Franza Lustiga pozwalają w niemal namacalny sposób doświadczyć ich faktury i przestrzenności. Jest to o tyle ważne, że Wenders pozwala przemawiać przede wszystkim samym dziełom. Kiefera mało kiedy dopuszcza do głosu, nie wprowadza też własnej narracji, a jedyne komentarze jakie słyszymy to fragmenty archiwalnych nagrań prezentowanych na starych telewizorach Grundig. Istotną rolę w zbliżeniu się do sensów dzieła Anselma Kiefera odgrywają wiersze wybitnego żydowskiego poety języka niemieckiego, jakim był Paul Celan. Są cytowane w sposób oszczędny, ale nie mamy wątpliwości jak ważne są one dla tego wizualnego artysty.

Pomimo ograniczenia słów do minimum, Wendersowi udaje się w dosyć kompletny sposób ukazać całość dzieła portretowanego twórcy, jak i koleje jego życia i niełatwej ścieżki kariery. Można się jedynie zastanawiać czy potrzebne były „fabularyzowane” wstawki, w których dziecięcego Anselma odgrywa Anton Wenders (krewny reżysera), a początkującego artystę Daniel Kiefer, jego syn. Kluczem przewodnim stają się miejsca, a konkretnie poszczególne pracownie artysty, co jest o tyle trafionym zabiegiem, że otoczenie i pejzaż jest jedną z głównych inspiracji jego twórczości. Od początku filmu podglądamy również obecne atelier Kiefera, choć nazwa ta wydaje się zbyt skromna na określenie całego kompleksu hal, które pełnią rolę pracowni, magazynów i swoistego muzeum. Możemy obserwować twórcę przy pracy (co jest obowiązkowym punktem tego typu filmowych produkcji) i dowiedzieć się przy okazji, że jego asystenci to… Polacy. Okazuje się dodatkowo, że artysta potrafi zadbać o swój dorobek jak mało kto, kreując niezwykłą autorską przestrzeń, gdzie dzieła mogą zostać zachowane i zaprezentowane w warunkach najbardziej dla nich odpowiednich.