Córeczka tatusia – recenzja filmu „Murena”– Festiwal Ale Kino!

O ile w 22-minutowym Into the Blue ojciec był jedynie nieobecną figurą prześladowcy przypominającym o zabliźnionych ranach jego córki, tak w Murenie Ante jest aż nazbyt widoczny w życiu Juliji. Nie tylko zamyka ją w klatce, tępiąc każdą niesubordynację i marzenie, ale także planując każdą wolną chwilę, nie dostrzegając, że w ten sposób wzmaga tylko jej nastoletni bunt. Jakby tego było mało dziewczyna jest wiecznie oceniana i krytykowana, a gdy zdenerwuje pana domu musi liczyć się z przemocą w postaci spoliczkowania czy zamknięcia w piwnicy. Ante nie dopuszcza też myśli, że jego latorośl mogłaby wyjechać z kraju, by studiować na Harvardzie czy w Szwajcarii. Całej sytuacji niemal bez słowa przygląda się jej stłamszona matka. Nela jedynie momentami próbuje podważać decyzje męża furiata. W konfrontacji z progresywnym, przystojnym i bogatym Javierem wypada on na kogoś, kto jedyną szansą na to, by zabłysnąć w towarzystwie upatruje w dominacji nad słabszymi.

Jessica Kiang z Variety nazwała Murenę historią jaką mogłaby napisać Patricia Highsmith (Utalentowany pan Ripley), gdyby kiedykolwiek chciała poruszać tematy coming-of-age. Natomiast Jacek Nowakowski (Instytut Filologii Polskiej UAM w Poznaniu) odnalazł w filmie  zbieżność z dramatami psychologicznymi tworzonymi przez Romana Polańskiego, głównie wskazując na Nóż w wodzie jako najbliższy chorwackiemu obrazowi. W istocie można odnaleźć w Murenie ulubione motywy obu tych twórców. Głównie dlatego, że Kusijanovic sięga po toposy i problematykę, która jest obecna w kulturze od niepamiętnych czasów. W rozważaniach wielu artystów i myślicieli powraca sztafeta pokoleń, przeciąganie liny między płciami oraz plemienna rywalizacja między najmocniejszymi jednostkami.

Amerykańska autorka, jak i twórca Matni lubowali się także w budowaniu napięcia między swymi bohaterami, co prowadziło zazwyczaj do wybuchów agresji: cielesnej, słownej, psychicznej. Przez słońce na adriatyckim wybrzeżu, wiek protagonistki i dostosowany do niego wachlarz jej zmartwień, w debiucie Chorwatki otrzymujemy raczej wersję light tamtych intensywnych doznań. To, że oglądamy na ekranie niedolę nastolatki może prowadzić do konkluzji, że w okresie dojrzewanie surowy rodzic staje się wrogi, a wszystkie emocje bardziej dosadne i odczuwalne. Warto jednak uważnie rozejrzeć się i zobaczyć, że jej matka, żyjąca przecież pod tym samym dachem, nie wykazała się dostatecznie wcześnie instynktem samozachowawczym i teraz tkwi w patowej sytuacji. Może więc Julija być typowym przykładem buntowniczki, ale w tej konkretnej sytuacji jej próba ucieczki, choćby nawet tak kuriozalna jak ta z końcówki filmu, ma swoje uzasadnienie i jest ostrzeżeniem dla innych młodych kobiet przez patriarchalnymi pułapkami.