Zagłada domu Von Erichów – recenzja filmu „Bracia ze stali”

„Wrestling to nie love story, to bajka dla masochistów” – napisał niegdyś na Twitterze przedwcześnie zmarły wrestler The Fiend Bray Wyatt. To także „fantazja, której większość nie zdoła zrozumieć, spektakl, któremu nie da się zaprzeczyć”[1].. I choć wydarzenia ringowe są inscenizowane, fizyczność jest jak najbardziej prawdziwa. To po części skomplikowana choreografia, a po części kaskaderska improwizacja nieustannie narażająca ciało na fizyczne uszczerbki.

Dla Rolanda Barthesa tym, czym najbardziej charakteryzuje się wrestling, nie jest konkretne znaczenie spektaklu, ale ekscesywność w formie jego prezentacji. W Mitologiach możemy przeczytać: „Wolnoamerykanka przedstawia ludzki ból wyolbrzymiony do rozmiaru tragicznych masek: zawodnik cierpiący od chwytu, który uchodzi za okrutny (wykręcone ramię, zaklinowana noga), pokazuje Cierpienie w postaci skrajnej: podobnie jak prymitywna Pieta, wystawia na widok swoją twarz przesadnie wykrzywioną nieznośnym cierpieniem”[2].

Dynastie, wielopokoleniowe rody są integralną częścią przetasowań w wrestlingowych fabułach. Począwszy od legendarnej rodziny Hart, aż do samoańskich Anoa’i (których członkiem jest The Rock albo obecny mistrz WWE Tribal Chief Roman Reigns). Każda zapaśnicza rodzina zapisuje swoje nazwisko w annałach historii, a jej dziedzictwo często wykracza poza granice samej rozrywki sportowej. O jednej z takich familii starał się opowiedzieć Sean Durkin. Podobnie jak w Zapaśniku Darrena Aronofsky’ego ośrodkiem i motorem akcji staje się tragiczna pogoń za marzeniami kosztem wszystkiego dookoła. Podczas gdy bohater grany przez Mickeya Rourke’a zaciekle dążył do odzyskania dawnej ringowej świetności, Von Erichowie w codziennych staraniach zaangażowali się w osiągnięcie chwały, która umknęła ich ojcu. Bracia ze stali skupiają się zatem na samopoświęceniu i podporządkowaniu nadrzędnej lojalności, na tym polu przypominając mroczniejszą wersję innego filmu – również biografizującego[3] – z rodziną zapaśniczą w centrum, a mianowicie Fighting with My Family, gdzie Florence Pugh (wcielająca się w angielską zapaśniczkę występującą pod pseudonimem ringowym Saraya) co prawda nie musiała umykać pokoleniowej klątwie, ale również poznawała życie inaczej, bo od strony powołania.

Iron Claw 2

Fabuła filmu Seana Durkina koncentruje się na Kevinie, najstarszym z żyjących braci, który jako pierwszy poszedł w ślady ojca, ale chyba też jako jedyny dźwiga ciężar rzekomego fatum ciążącego nad nazwiskiem. Fritz Von Erich, patriarcha rodziny, przy rodzinnym stole nie przebiera w słowach, jeśli chodzi o określenie, którego z synów ceni najbardziej. Z nutą groźby przypomina, że ranking „Top Four” ukochanych synów zawsze może ulec zmianie. Ojciec-trener-promotor kultywuje w nich wzmożone poczucie wewnętrznej rywalizacji, własną obsesję na punkcie bycia najlepszym przenosząc na potomstwo. Pisząc o fałszywej intymności maskującej stosunki podległości, słoweński filozof Slavoj Žižek zauważa, że dzisiejsi szef lub ojciec nalegają byśmy traktowali ich jak przyjaciół. (…) Wszystko to ma w zamiarze ustanowić więzi męskiej solidarności, podczas gdy sama relacja zwierzchności — czyli nasze podporządkowanie szefowi — nie tylko pozostaje nietknięta, ale jest traktowana jako rodzaj sekretu, którego trzeba dochować i nie mówić o nim[4]. Tak nienazwana władza maskowana natarczywą familiarnością oszukuje, że jej nie ma, kiedy w istocie redukuje ona interesy jednostki do jakiegoś „jednego” celu.

Życie braci to reżim treningowy, niekończące się międzystanowe tournée i bezustanne upominanie się o słowo aprobaty. Kevin szybko spada kilka miejsc niżej, owszem ma sylwetkę i umiejętności ringowe, ale potrzebuje wsparcia przy pracy z mikrofonem, podczas gdy David ma dar gadania, co czyni go atrakcyjniejszym w kolejce do walki o tytuł mistrza świata NWA. Niedługo później dołącza do nich kolejny z braci Kerry, któremu bojkot Letnich Igrzysk Olimpijskich w 1980 odebrał szansę na przełamanie dziedziczonych schematów. Każdy z ekranowej czwórki braci realizuje w istocie nie swój scenariusz, a ich konfrontacje z kapryśnym losem przesiąka aura defetyzmu. W pewnym momencie passa osobistych katastrof sprawia, iż bilans zwycięstw i strat zaczyna niekorzystnie się przechylać. Mimo że jest to film o wrestlerach, im dalej w las, tym wewnątrz „kwadratowego pierścienia” jest coraz puściej. Niemniej anturaż ringowych batalii oddano z fanowskim namaszczeniem, choć precyzyjnie zmontowane sekwencje walk cechuje raczej teledyskowa zwięzłość. Można byłoby orzec, że późniejsze zahibernowanie fabuły permanentną żałobą jest rodzajem triumfu Tanatosa, ale ta powściągliwa strona filmu skupia się raczej na bezradności i na „przeprawach przez Styks” scenach z zupełnie innego rejestru, które sugerowałaby odkupienie lub przynajmniej ratunek od całej tej serii nieszczęść. Najwyraźniej klątwa została zdjęta, ale ostatecznie bliżej temu wszystkiemu do Pieśni o daremności ludzkich wysiłków Bertolta Brechta[5].

Iron Claw 3

Bracia ze stali

Tytuł oryginalny:
The Iron Claw

Rok: 2023

Kraj produkcji: USA, Wielka Brytania

Reżyseria: Sean Durkin

Występują: Zac Efron, Jeremy Allen White, Harris Dickinson i inni

Dystrybucja: Gutek Film

Ocena: 3/5

3/5

[1] Zob. https://twitter.com/Windham6/status/1556394433825935363

[2] R. Barthes, Świat wolnoamerykanki, [w:] idem, Mitologie, przeł. A. Dziadek, Warszawa 2008, s. 36.

[3] Zainteresowanych faktograficzną zgodnością odsyłam do blogowego wpisu, który w wyczerpujący sposób opisuje ważne (oraz to mniej chlubne) dziedzictwo WCCW, historię legendarnego feudu Von Erichów z Fabulous Freebirds czy na przykład kulisy Von Erich Memorial Parade of Champions, gdzie Kerry Von Erich zdobył NWA World Heavyweight Championship oraz – co istotne – jego późniejszą karierę w WWF jako Texas Tornado. Zob. https://bandsaboutmovies.com/2023/12/29/the-iron-claw-2023/S.

[4] Žižek, Rewolucja u bram. Pisma Lenina z roku. 1917, przeł. J. Kutyła, Kraków 2006, s. 388.

[5] Zob. https://www.biuroliterackie.pl/biblioteka/dzwieki/piesn-o-daremnosci-ludzkich-wysilkow-przeklad-czyta-jacek-st-buras/