Światła miasta w twórczości Wong Kar-waia

Chungking Express to czwarty film azjatyckiego reżysera. Porównywany często do Do utraty tchu (À bout de souffle⁵), podobnie jak dzieło uroczyście otwierające epokę la Nouvelle Vague, uderza ekspresjonizmem za pomocą ruchu kamery, która strzela w odbiorcę nagłymi zmianami planu, tempa, kierunku czy klatkażu. Czerpiący garściami z estetyki noir film Hongkończyka opowiada dwie niezależne historie policjantów (znanych jako 223 i 663) szukających miłości w objęciach swoich femme fatale. Obecność takich kobiet na drodze bohaterów oczywiście determinuje ich losy, ale te mają jedynie wybrzmieć w swej symbolice – wiecznie niezaspokojonego przedmiotem pożądania głodu bliskości.

Filtry i lampy (zarówno te uliczne, jak i filmowe) dobrane przez reżysera kamery – Christophera Doyle’a, wraz z dopasowaną scenografią, kostiumami i rekwizytami służą nastrojom protagonistów, z których zbudowany jest ten film. Chungking Express mieni się na przemian czerwienią i niebieskim przełamywanymi przez żółć, które spośród wielu wykorzystanych tu barw grają główne role. Niebieska paleta wraz z muzyką blues towarzyszą naszym bohaterom w chwilach samotnej penetracji miasta. Gdy zbliżają się do swoich ukochanych – to czerwień wypełnia przestrzeń wokół nich. Wymowna jest scena, gdy pocieszająca policjanta 663 kobieta, sprzątając jego mieszkanie, zamienia kolejność trzewików, z samego przodu układając te czerwone.

Innym ważnym elementem obrazu jest tutaj step-printing⁶. Efekt wymyślony przez Kar-waia polega na tym, że wszystko, co przyspiesza, jednocześnie zwalnia⁷ – liczba klatek w nagrywanym ujęciu zmniejsza się, aby później zostać odtworzona w normalnym klatkażu. Efektem jest skoncentrowanie bohatera w centrum „płynącego tłumu” i wyizolowanie go w celu ucieleśnienia abstrakcyjnej samotności. Efekt ten podkreśla również emocjonalną istotność danego momentu, doniosłych chwil dla protagonisty, których tak niewiele może doświadczyć, bezmyślnie biegnąc przed siebie w wielkomiejskim wyścigu szczurów.

Ponoć historia, od której zaczynają się Upadłe anioły, to wcześniej napisany, lecz niemieszczący się w niespełna dwugodzinnym formacie Chungking Express trzeci jego wątek⁸. Scenariusz rozbudowano i zrealizowano więc rok później, tworząc dzieło, które chyba jeszcze mocniej hipnotyzuje obrazem odbiorcę.  Wong Kar-wai odwraca karty, bohaterami czyniąc przestępców i ekscentryków, choć głównym wciąż jest niespełniona miłość. Płatny zabójca ciągle wymyka się majestatowi prawa, ale uwaga widza skupia się na wymykach przed strzałami Amora. Zadurzona w mordercy jego zleceniodawczyni wciąż nie może spotkać się z nim twarzą w twarz. Z samotnością mierzy się również tajemniczy mężczyzna – niemowa, włamujący się nocą do przypadkowych lokali, uciekając przed swoją partnerką wpada w sidła dawnej ukochanej…

Reżyser Spragnionych miłości poszerza spektrum nocnego Hongkongu o mroczniejszych, złych bohaterów, używając ciemniejszych palet i tonów. To nie jest już estetyka wesołego miasteczka, ale piwnicy i pięter nocnych klubów z lat dziewięćdziesiątych, w których fundamentami budynku wstrząsa rave. Didżejski set gra tu jednak miasto, zamiast sampli używając klaksonów, szkła i westchnień. Neony migają jak oszalałe, a kamera wciąż przyspiesza, aby nagle zwolnić i nietypowym zbliżeniem, często korzystając z szerokich obiektywów (np. fisheye), przyglądać się z ciekawością melancholii bohaterów. Upadłe anioły swój stan próbują przezwyciężyć, przemierzając miejsca o niezliczonych źródłach kojącego światła – Wong i Doyle wykorzystują w swoim dziele wszelakie: lampki nocne, listwy czy nawet tarcze zegara. Bohaterowie bowiem boją się mroku, jaki wypełnia ich wnętrza; przerażeni uciekają przed szponami nocy i grzechu, penetrują więc przestrzeń w poszukiwaniu kojącego blasku. Próbują zerwać łańcuchy wszechobecnego czyśćca, egzemplifikowanego tu najbardziej wprost przez długi tunel drogowy skąpany w zielonym świetle nadziei. Kochankowie w długim ujęciu jazdy motocyklem, kończącym Upadłe anioły, próbują się z niego wydostać. Czy wreszcie odnaleźli siebie nawzajem? Czy wzajemność to klucz do wyjścia z labiryntu samotności?