28. edycja Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Etiuda & Anima już za nami. W tym roku krakowski festiwal odbywał się w formie hybrydowej, dzięki czemu większość prezentowanych tytułów można było obejrzeć również online. Poniżej prezentujemy wybrane krótkometrażowe filmy, które nagrodzone zostały w poszczególnych sekcjach obu konkursów. Niestety nie są już one dostępne w serwisie VOD festiwalu, warto jednak wypatrywać ich na innych platformach.
KONKURS ETIUDA
BERÜHR’ MICH / TOUCH ME / DOTKNIJ MNIE
reż. Hendrik Ströhle, prod. Filmakademie Baden-Württemberg, Niemcy
Film otrzymał Złotego Dinozaura czyli Grand Prix konkursu ETIUDA. Jury w składzie Ilya Khrzhanovsky (Przewodniczący), Maya Yadlin, Maciej Pieprzyca i Maciej Cuske przyznali główny laur „za oryginalność w doborze bohaterów i tematu filmu oraz odwagę i delikatność w artystycznym wyrażeniu tematu w języku kina”. Warto zaznaczyć, że za przyznaniem nagrody było trzech jurorów. Czwarty juror – polski dokumentalista Maciej Cuske – w tej sprawie zgłosił votum separatum. Jest to o tyle zrozumiałe, że ten odważny dokumentalny portret Christine, dojrzałej niepełnosprawnej kobiety i jej relacji z żigolakiem Thomasem potrafi budzić pewien dyskomfort. Jest to jednocześnie opowieść o tym jak seksualność i sztuka potrafią zbudować poczucie godności.
SUKIENKA / THE DRESS
reż. Tadeusz Łysiak, prod. Warszawska Szkoła Filmowa, Polska
Zwycięzcą Srebrnego Dinozaura czyli drugiej nagrody w konkursie ETIUDA została polska fabuła z Warszawskiej Szkoły Filmowej. Film podejmuje poniekąd podobną tematykę, co zwycięzca festiwalu, opowiada bowiem historię Julii (Anna Dzieduszycka), karlicy, która podejmuje próbę związku fizycznego z mężczyzną. Znalezienie odpowiedniej sukienki na randkę jest tylko początkiem problemów, które się z tym wiążą. Jury doceniło „profesjonalizm, wrażliwość i dojrzałość w opowiedzeniu trudnej emocjonalnie historii”.
СУХОПУТНЫЙ БРЮХОНОГИЙ МОЛЛЮСК / SHELLED / OPANCERZONY
reż. Boris Vedensky, prod. Moscow Film School, Rosja
Brązowy Dinozaur trafił w ręce rosyjskiego twórcy, prezentującego historię Romana, młodego członka Wojskowej Gwardii Narodowej Rosji czyli oddziału, który pod pretekstem zapewnienia bezpieczeństwa obywatelom rozprawia się z niewygodnymi dla władzy ludźmi. Lojalność bohatera filmu względem opresyjnego systemu zostaje wystawiona na próbę, gdy podczas rewizji w jednym z mieszkań odkrywa, że dziewczyna, w której się podkochuje to niesłuszna ideologicznie aktywistka polityczna. Jury konkursu określiło ten obraz jako „bardzo ważny i odważny film, który obnaża mechanizm manipulacji człowiekiem i pokazuje jak rodzi się zło”.
WYRÓŻNIENIA SPECJALNE:
GREETINGS FROM NIGERIA / POZDROWIENIA Z NIGERII, reż. Peter Hoferica, prod. Vysoká Škola Muzických Umení, Słowacja
„Za poczucie humoru i nieszablonową, przepełnioną absurdem diagnozę rzeczywistości.”
REINA, reż. Ozan Mermer, prod. Hochschule für Fernsehen und Film München, Niemcy
„Za film o bolesnej lekcji dorastania w wulgarnym świecie dorosłych, za wrażliwość,
z którą pokazano wewnętrzną przemianę młodej bohaterki i jej walkę o zachowanie godności i niewinności.”
SILENCE /MILCZENIE, reż. Saara Hakkarainen, prod. Aalto University, Finlandia
„Za wrażliwe i odważne pokierowanie tematem będącym tematem tabu oraz umożliwienie nowego spojrzenia na pedofilię. To dzięki filmowemu językowi, który przedstawia codzienność w przeciwieństwie do twardych wyznań bohatera, która wyraża jego samotność i przepaść między jego życiem a „zwykłym życiem”.”
Jury postanowiło także przyznać dyplom dla szkoły filmowej Hochschule für Fernsehen und Film München (Niemcy) „za różnorodność i bardzo wysoki poziom zaprezentowanych filmów.”
NAGRODY POZAREGULAMINOWE
Werdykt Jury FICC w składzie: Iwona Bartnicka (Poland), Adriana Kytkova (UK), Clementino Junior (Brazil)
A FIRECRACKER STORY / WYBUCHOWA HISTORIA
Zhizi Hao, London Film School, Wielka Brytania
„Za perfekcyjne, świadome i kreatywne użycie filmowych środków wyrazu do przekazania kompletnej opowieści o adaptacji tradycji w ciągle zmieniającym się społeczeństwie.”
wyróżnienie:
LAND OF GLORY / KRAINA CHWAŁY
reż. Borbála Nagy, Deutsche Film- und Fernsehakademie Berlin, Niemcy
„Za bardzo aktualny temat przedstawiony w prosty, ale uniwersalny sposób przybliżający ważne kwestie przez usta młodej, odważnej bohaterki.”
Werdykt jury studenckiego w składzie: Szymon Pazera, Anna Skoczeń, Kinga Kowalczuk
SPIRITS AND ROCKS: AN AZOREAN MYTH / DUCHY I SKAŁY: AZORSKI MIT
reż. Aylin Gökmen, prod. Universidade Lusófona / Színház- és Filmművészeti Egyetem / LUCA School of Arts, Szwajcaria
„Za minimalne użycie języka filmowego do przedstawienia głębi wierzeń i lęków społeczności, za kadry, które bez słów tworzą obraz grozy natury oraz za mistyczne połączenie ludzi i przyrody, które poprzedzone licznymi obserwacjami oddziałują na wyobraźnie i sprawiają, że widz staje się jednocześnie częścią przedstawianych wydarzeń.”
Plebiscyt publiczności
Widzowie 28. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Etiuda&Anima postanowili wyróżnić dwa filmy:
SPACEBOY
reż. Veerle De Wilde, Koninklijke Academie voor Schone Kunsten van Gent, Belgia
HAEBERIL
reż. Moritz Mueller-Preisser, Hochschule für Fernsehen und Film München, Niemcy
KONKURS ANIMA
AFFAIRS OF THE ART / KWESTIA SMAKU
reż. Joanna Quinn, Kanada 2021
Grand Prix konkursu Anima, czyli Złotego Jabberwocky jury w składzie Géza M. Tóth (Przewodniczący), Grzegorz Koncewicz, Chintis Lundgren i Julia Orlik przyznało kanadyjskiej reżyserce. Film zdobył również nagrodę publiczności. Ta pełna czarnego humoru opowieść o ludzkich obsesjach (zwłaszcza fascynacji śmiercią) została narysowana rozedrganą, szkicową kreską, przywodzącą na myśl dokonania słynnego amerykańskiego twórcy animacji awangardowych Billa Plymptona. W uzasadnieniu jurorzy docenili przede wszystkim doskonały rysunek, perfekcję filmowego języka oraz błyskotliwy scenariusz z dobrze skonstruowanymi postaciami.
ORGIASTIC HYPER-PLASTIC / ORGIASTYCZNY HIPERPLASTIK
reż. Paul Bush, Dania, UK 2020
Srebrenego Jabberwocky przyznano „za język formalny, który jest zarówno żartobliwie abstrakcyjny, jak i prowokacyjnie zrozumiały, w najlepszej wizualnej tradycji muzycznej”. Rzeczywiście, ten kilkuminutowy film przypomina klip muzyczny. Praktycznie afabularny, wykonany techniką poklatkową, którą animowane są plastikowe zabawki, kapsle i inne śmieci wykonane z tego tworzywa, w lekki i żartobliwy sposób zwraca uwagę na problem zaśmiecenia planety.
TOONEKURG / THE STORK / BOCIAN
reż. Lucija Mrzljak, Morten Tšinakov, Estonia 2020
Surrealistyczny klimat, absurdalny humor i pomysłowa opowieść o romansach pozamałżeńskich to jedna z ciekawszych i najbardziej oryginalnych animacji w konkursie. Otrzymała też najdłuższe uzasadnienie od jury: „Poprzez figlarny portret wolności, film przypomina nam o absurdach życia i głupotach nieskrępowanego pożądania. Z przyjemnością śledziliśmy groteskowe zachowanie bohatera, który demonstruje sprzeciw wobec przeciętnych wzorców życiowych pary, w której życie ingeruje. To sprawia, że zaczynamy się zastanawiać nad własnymi ustalonymi wzorcami i wartościami, i zaprasza widza do śledzenia losów bohatera poza społecznymi i fizycznymi normami”.
BusLine35A / LINIA 35A,
reż. Elena Felici, Dania 2021
Ta mało spektakularna animacja opowiedziana narracją z offu nagrodzona została Specjalnym Złotym Jabberwocky dla najlepszej animowanej etiudy studenckiej. Jury doceniło przede wszystkim społeczny wymiar przesłania, jakie niesie ze sobą ten krótki film: „w ciekawy sposób prowadzi narrację ukazując jak łatwo przychodzi nam odwracanie wzroku i szukanie wymówek, w chwili kiedy należy reagować. Dobitne ukazanie ludzkiej bezczynności w sytuacji, która może odcisnąć piętno na całe życie.”
COFFIN / TRUMNA
reż. Yuanqing Cai, Nathan Crabot, Houzhi Huang, Mikolaj Janiw, Mandimby Lebon, Théo Tran Ngoc, Francja 2020
Honorowe Wyróżnienie festiwalu. Realistyczna animacja kontrastuje z surrealistycznym charakterem tej brawurowo opowiedzianej historii, w której wprawdzie nie ma żadnych słów, za to całe mnóstwo najprzeróżniejszych dźwięków. Opowieść o ubóstwie, potrzebie intymności oraz o samotności w przeludnionym mieście, a także o… zanieczyszczeniu hałasem.
NOIR-SOLEIL
reż. Marie Larrivé, Francja 2021
Honorowe Wyróżnienie festiwalu. Niezwykle malarska w formie historia podróży ojca i córki ku korzeniom własnej rodziny i… cywilizacji śródziemnomorskiej. Ten film urzekł jury „żywą oprawą wizualną i subtelnymi, symbolicznymi powiązaniami między miejscem historycznym, sprawami rodzinnymi i naturą.”
JEAN
reż. Marion Auvin, Francja 2020
Honorowe Wyróżnienie festiwalu. Minimalistyczna kreska w tradycji rysunków słynnego francuskiego twórcy Sempé oraz oszczędne wykorzystanie koloru wystarczą, by zachwycić się tym drobiazgiem. Dowcipna historia, „którą z zaciekawieniem i targającymi nas naprzemiennie emocjami złości i sympatii śledzimy aż do samego jej finału”, sprawia, że to jeden z fajniejszych filmów o powstawaniu filmu, i mój ulubiony tytuł z wszystkich nagrodzonych w konkursie Anima. Jak podsumowało to jury: „Tyle rzeczy na raz z powodzeniem urzeczywistnić może się tylko w sztuce animacji”.
KSIĄŻĘ W CUKIERNI / PRINCE IN A PASTRY SHOP
reż. Katarzyna Agopsowicz, Polska 2020
Jedyna polska produkcja wyróżniona w konkursie Anima. Film na podstawie kultowej książki obrazkowej Marka Bieńczyka z ilustracjami Joanny Concejo. Chociaż animacja wzoruje się na stylu oryginalnych rysunków, to moim zdaniem komputerowa obróbka 3D pozbawia je trochę charakterystycznej staroświeckości. Docenić za to trzeba pomysł na adaptację tej niełatwej, poetyckiej książki, wydrukowanej na jednym długim arkuszu papieru.
VADIM ON A WALK / SPACER VADIMA
reż. Sasha Svirsky, Rosja
Awangardowe studium ruchu i transformacji, które przekonało mnie tylko w niewielkiej części, jednak zostało docenione przez jury studenckie (Witold Dudzic, Paulina Gandor, Zofia Tomalska) – być może rownież za zaskakująco polityczną wymowę całości.
