W czwartek 6 grudnia startuje 18. edycja Międzynarodowego Festiwalu Filmowego WATCH DOCS. Prawa Człowieka w Filmie. To wspólna inicjatywa Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie i Społecznego Instytutu Filmowego oraz Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Nazwa festiwalu nawiązuje do angielskiego terminu „watchdog” czyli stróżującego psa, którym określa się “organizacje pozarządowe, w tym także te, które patrzą władzy na ręce”. W tym roku otwarte dla publiczności pokazy zaangażowanych dokumentów odbędą się od 7 do 13 grudnia w warszawskich kinach: Lunie, Muranowie i U-jazdowskim. Wstęp na wszystkie pokazy jest bezpłatny.
Helsińską Fundację Praw Człowieka od roku 2003 przyznaje nagrodę im. Marka Nowickiego (nazwana w roku 2006 na cześć wieloletniego prezesa tej organizacji) za wybitne osiągnięcia w ukazywaniu praw człowieka w filmie. W poprzednich latach nagrodę otrzymywali twórcy pokroju Jafara Panahiego, Fredericka Wisemana czy Marcela Łozińskiego. Tegorocznym laureatem został Dieudo Hamadi. W ramach festiwalu odbędzie się przegląd twórczości reżysera pochodzącego z Demokratycznej Republiki Konga. Warszawska publiczność będzie miała szansę poznać, m.in. nagrodzony w 2017 przez Jury Ekumenicznego w Berlinie “Panią pułkownik” (tu jako “Nasza pani pułkownik”) oraz najnowsze jego dzieło “Kinszasa Makambo” ukazujące z perspektywy trzech aktywistów społeczne wzburzenie przeciw prezydentowi Josephowi Kabili.
Kilkadziesiąt dokumentów zostało pogrupowane w kilka sekcji. O laury w konkursie głównym powalczy 14 filmów. Warto zwrócić uwagę na “Bliskich nieznajomych” Tima Wardle’a, prezentowany w Sundance czy w ramach American Film Festival. Opowieść o rozdzielonych po urodzeniu identycznych trojaczkach i ich ponownym spotkaniu po 19 latach niedawno została uznana przez National Board of Review jednym z pięciu najważniejszych dokumentów tego roku. Na wspomnianej liście figuruje również “Zbrodnia + kara” Stephena Mainga, opowiadająca o bezprecedensowym procesie 12 funkcjonariuszy przeciw nowojorskiej policji. Ważny głos w sprawie rasowego prześladowania oraz zmowie milczenia panującej zazwyczaj w komendach. Nie można też przegapić nowego filmu Rithy’ego Panha (laureata nagrody im. Marka Nowickiego z roku 2007). W “Grobach bez imienia” upomina się o ofiary reżimu Czerwonych Khmerów, które po czterech dekadach nadal nie mają miejsca wiecznego spoczynku. Autor wybitnego “Brakującego zdjęcia” nie przestaje zadawać pytań o koszmarną przeszłość ojczyzny, jednocześnie próbując znaleźć lek na zbolałą duszę rodaków. W konkursie zobaczymy też niezwykle aktualny “O ojcach i synach”, zdobywcę Złotego Rogu na Krakowskim Festiwalu Filmowym. Talal Derki przez dwa lata rejestrował Syryjczyka związanego z Al-Kaidą oraz jego rodzinę. Filmowana ukrytą kamerą opowieść o indoktrynacji najmłodszych zaprzedających się dżihadowi przeciw niewiernym.
W sekcji “Chcę zobaczyć” znajdziemy m.in. głośny “Proces: Federacja Rosyjska vs. Oleg Sencow”, a w “Dyskretnym uroku propagandy. Od teorii spiskowych do fake news” badający jak medialna nagonka pozwoliły wygrać Trumpowi wyścig prezydencki (“Nasz nowy prezydent”). W “Na krótko”, zbiorze krótkich metraży najciekawsza wydaje się “Noc nad Nowym Jorkiem”, zmontowana z archiwalnych nagrań z 1939 ze zjazdu amerykańskich nazistów w Madison Square Garden. “Zmieniamy klimat” oferuje hit festiwali “Znikającą wyspą” (tu pokazywany jako “Kiribati tonie” – zachęcamy do przeczytania naszej recenzji z Millenium Docs Against Gravity TUTAJ). W sekcji „Kto broni Twoich praw?” umieszczono pakistańską “Lailę na moście” (festiwal w Locarno, nagroda w Bergen), której tytułowa bohaterka stara się pomóc kabulskim narkomanom.W “Czeskim filmie: Echa JI.Hlavy” będzie okazja na zapoznanie się ze współczesnym dorobkiem kina non-fiction naszych południowych sąsiadów (np. “Normalny autystyczny film” nagrodzony ostatnio na Camerimage, pokazywany w Karlovych Varach czy Lipsku). W ramach przeglądu polskich dokumentów pokazy łatwych do ominięcia w kinach z uwagi na wąską dystrybucję, “Dobrej zmiany” Konrada Szołajskiego czy “Over the Limit” Marty Prus.
Po zakończeniu warszawskiej części festiwal ruszy w podróż po całej Polsce, odwiedzi ponad trzydzieści miast, część z filmów będzie dostępna również na vod.
