Dom – recenzja filmu „Skrzyżowanie”

Podmiejska willa. Trzy pokolenia Jastrów delektują się deserem, celebrując zaręczyny wnuczki, która tak szybko dorosła. Pan domu, 82-letni emerytowany lekarz Tadeusz (Jan Englert), polewa koniaczku, jego żona Helena (Anna Romantowska) opowiada przesłodzoną anegdotkę o początkach ich związku, a syn Marek (Michał Czarnecki) zawstydza córkę seksualnymi innuendo. W tej sielskości rodem z Klanu jest tylko jeden zgrzyt, zwiastujący nadchodzącą lawinę – specyficzna maniera prowadzenia aktorów, z długimi pauzami pomiędzy kwestiami i nieco zbyt monotonnym tembrem głosu. Jakoby żywo wyjęta z mieszczańskich tragedii wczesnych Hanekego czy Lanthimosa. Cios przychodzi zresztą bardzo szybko, dokładnie z prędkością 80 km/h, gdyż tyle na liczniku miał młody motocyklista, gdy uderzał w samochód wymuszającego pierwszeństwo Tadeusza. Nad mężczyzną zawisa wątpliwość, czy jest mordercą?

Podobnie jak w Queer Luki Guadagnino [NASZA RECENZJA] dramat rozgrywa się wokół konfrontacji protagonisty z „młodą wersją” samego siebie, tą w trakcie, a nie po życiu. Tragedia na tytułowym skrzyżowaniu staje się katalizatorem do ożywiania kolejnych traum, pretensji i wyrzutów sumienia, lecz przede wszystkim, niby wbicie olbrzymiego żołędzia przez pewną wiewiórkę, tworzy niemożliwą do zasypania wyrwę między Tadeuszem a jego rodziną. Dla nich doszło do nieszczęśliwego wypadku, smutnego, nieuczciwego, lecz w gruncie rzeczy nieprzynależącego do ich życia, obcy ludzie giną cały czas, a nikt ofierze nie kazał jechać w nocy po mieście z taką prędkością. Jednak dla bohatera tego wieczoru wydarzyło się coś całkowicie innego – pozbawił jutra swoje własne odbicie, młodego studenta medycyny, pracowitego, lubiącego ryzyko, mającego żonę i oczekującego na dziecko. Dokładnie tak jak lata wcześniej, też jak się upiera, bez swojej winy, zabrał prawo do szczęścia Helenie i Markowi. Montean-Pańkow osnuła swój koronkowy scenariusz wokół na poły zatartych wspomnień, powidoków emocji, które przetrwały gdzieś w odmętach świadomości; funkcjonalnie mimo całkowicie innych okoliczności i tematów czyni to z jej opowieści siostrzaną produkcję dla wspaniałych Rzeczy niezbędnych [NASZA RECENZJA]. Oba filmy łączy także świetne aktorstwo, dawno niewidziani w głównych rolach na wielkim ekranie Jan Englert i Anna Romantowska zachwycają minimalistycznymi, lecz niezwykle emocjonalnymi kreacjami szarych moralnie postaci, w bardzo podobny sposób jak u Tarabury robiła to Małgorzata Hajewska-Krzysztofik.