Nevermind – recenzja „Shambhala”

Film rozpoczyna się serią rycin streszczających pobieżnie fabułę Shambhali i ustawiających opowieść w kontekście legendy czy mitu. Pema zostaje żoną trzech braci – Tashiego, Karmy i Dawy. Pierwszy wyrusza na wyprawę handlową, drugi jest mnichem, zaś najmłodszy z nich to jeszcze dziecko i pozostaje pod opieką bohaterki. Wkrótce okazuje się, że kobieta jest w ciąży co rodzi spekulacje co do jej wierności. Podejrzenia społeczności budzi jej znajomość z nauczycielem Dawy. Kiedy posłańcy do Lhasy powracają bez Tashiego, Pema wyrusza na poszukiwanie męża. Dołącza do niej Karma. Min Bahadur Bham rozrysowuje na tle panoramy wysokich Himalajów obraz patriarchalnych relacji, jakie kształtują się pomiędzy kobietą a mężczyznami. W rytmie rytuałów, modlitw, religijnych objawień, rozmów, wspólnego muzykowania wybrzmiewają drobne gesty, niepokoje, emocje tłumione uwarunkowaniami kulturowymi. Rodzi się potrzeba samodzielności i samostanowienia. Pragnienie indywidualnej i samotnej ścieżki ku przebudzeniu. Swoista żałoba po zaginionym mężu prowadząca do pogodzenia się ze stratą i otwarcia się na niezależność współgra z duchowymi doświadczeniami. Opiekunem Pemy, który zdaje się kierować jej wędrówką jest Ripocze, który pojawia się zarówno na jawie, jak i w snach kobiety. Przywodzi na myśl archetyp dobrego boga-ojca, zapewniającego bezpieczeństwo i wsparcie. Więź z buddyjskim lamą sugeruje nawet bliższą, ubóstwioną relację a w narodzonym dziecku Pemy kolejną inkarnację opiekuna.

Pomimo niespiesznej atmosfery skupienia i kontemplacji, filmowi bliżej do kina środka niż neomodernistycznej surowości. Najdroższy obraz w historii nepalskiej kinematografii przyciąga wzrok szerokimi, imponującymi kadrami ukazującymi potęgę ascetycznego krajobrazu. Himalajskie kino drogi subtelnie przemyca też atrakcyjne i znane widzowi motywy przywołujące na myśl antywestern czy filmową fantastykę, nie zaburzając realistycznej fabuły i podkreślając jej mitologiczny wymiar. Niekończąca się opowieść o zbawieniu i odrodzeniu pozostaje równocześnie obrazem nieco chłodnym i niedostępnym niczym ludzie i tereny, o których opowiada. Nie jest to ten rodzaj intrygującej nieuchwytności, jaką proponuje duchowe kino Apichatponga Weerasethakula. W dwuipółgodzinnej odysei Mina Bahadura Bhama historia, choć podatna na interpretacje, jest domknięta i klarownie wyłożona co nie pozwala się do końca zaangażować. Mistycyzm i tajemnica zamienione zostają w dość jasno określone cele i pragnienia jeśli nie wprost wyrażone to zasugerowane na wyodrębnionych kadrach w kolorze sepii.