Dziennik wiejskiego proboszcza – recenzja filmu „Mizerykordia”

Lecz w Mizerykordii panuje już inny duch. Zamiast opowieści letniej skoncentrowanej na  homoerotycznych przygodach naznaczonych nieuchronną tragedią, Guiraudie proponuje atmosferę jesieni, schyłku, niemal melancholii. Żałobny nastrój ustawia już jedna z pierwszych scen pogrzebu piekarza, na który powraca do swojej rodzinnej miejscowości główny bohater. Szybko okazuje się, że mężczyzn łączyły nie tylko zawodowe relacje, a sieć powiązań emocjonalnych tej lokalnej społeczności objawiać się potrafi w najbardziej nieoczekiwane sposoby. Wszyscy chcą kochać i być kochanymi jednak spotykają się bądź to z cichą odmową i lekceważeniem bądź to z agresją. Francuski reżyser portretuje prowincję z jej charakterystycznymi przywarami: stagnacją, brakiem anonimowości, iluzją wspólnoty. Jérémie Pastor (Félix Kysyl) nie tylko wraca jednak w rodzinne strony ale pragnie się tam zatrzymać. Coś pociąga go w tym skrawku świata. Odnawia dawne znajomości, zamieszkuje u wdowy (w tej roli Catherine Frot), zauważa go miejscowy ksiądz (znakomity Jacques Develay). Jego pobyt staje się wydarzeniem dla tutejszej wspólnoty, być może szansą na nowe otwarcie. Znajduje się na językach. Jest bacznie obserwowany: z nieufnością, zazdrością, miłością. Wreszcie pojawiają się plotki, niepewność, ostracyzm. Typowa monotonia formy Alaina Guiraudie z powtarzanymi w nieskończoność lokacjami, refrenami, puentami przerwana zostaje, gdy gęstniejąca zawiesina złych emocji rozlewa się i dochodzi do zbrodni. Zmiana jest jedynie pozorna, bohaterowie wciąż snuć będą swoją opowieść na leśnym szlaku, żwirowej szosie i przy kuchennym stole — teraz jednak w towarzystwie prowadzącej śledztwo pary policjantów. Niespieszny dramat staje się komedią, a ta filozoficzno-moralnym traktatem o zbrodni i karze. Wśród zabawnych gagów charakterystycznych dla francuskiego humoru Guiraudie buduje sceny oparte na paradoksie, które bawią, zmieniając kontekst. Wspaniałym przykładem jest tu motyw „odwróconej spowiedzi”. Ksiądz, którego ustami wydaje się przemawiać sam autor, jak żywo przypomina etyczne rozterki bressonowskich bohaterów ujęte w postmodernistyczny nawias, potraktowane à rebours. Chrześcijańskie miłosierdzie wobec grzesznika staje się z jednej strony doprowadzone do absurdu, z drugiej okazuje się ratunkiem w surowej rzeczywistości.