21. Millennium Docs Against Gravity – relacja

Poniżej znajdziecie zbiór naszych recenzji i mini-recenzji związanych z 21. edycją festiwalu Millennium Docs Against Gravity (stacjonarnie 10-19 maja, online: 21 maja - 3 czerwca). W tym roku objęliśmy święto dokumentu naszym patronatem medialnym i przygotowaliśmy pięć propozycji świetnych produkcji non-fiction, których nie możecie przegapić (Jeszcze nie jestem tym, kim bym chciała / Ibelin / Las / Nie chcemy innej ziemi / Naturalna dzikość serca).

RECENZJE

KONKURS GŁÓWNY

INNE SEKCJE

COŚ Z TEGO BĘDZIE (Flipside)

reż. Chris Wilcha

Chris Wilcha, amerykański reżyser, zabiera nas w podróż po straconym czasie. Próbując znaleźć odpowiedź na pytanie czemu rzeczy nie potoczyły się tak, jak zaplanował, kreśli uniwersalny portret ducha epoki, naszych nadziei i marzeń oraz momentu, w którym zderzają się one z twardą ścianą rzeczywistości. Kreatywność zastępuje pragmatyzm, prestiżową etykietę dokumentalisty łatka twórcy reklam telewizyjnych, awangardowe projekty ustępują miejsca rodzinie.

Chris jak na osobę o twórczej osobowości przystało nie poddaje się. Ciągle szuka, próbuje, niczego jednak nie udaje mu się skończyć. Oprowadza nas po korytarzach wypełnionych duchami przeszłości – surowymi materiałami zamrożonymi na zawsze na twardych dyskach, ograbionymi z szansy na postprodukcję. Szuka w nich paraleli do własnego życia. W twarzach bohaterów filmu, który ma być formą samo-zadośćuczynienia widzi własne lęki, wątpliwości, wypalenia. Przygląda się przyjaciołom, autorytetom, artystom, których zabierają powoli choroby nowotworowe, neurodegeneracyjne, lub ich własna niemoc i upór niepozwalający odpuścić, nawet wtedy, kiedy cała otaczająca rzeczywistość uległa już dawno przetasowaniu.

Wilcha opowiada swoją historię z pasją, równo rozkładając słodko-gorzkie akcenty. Żegna się ze światem, który odszedł, zwalnia kurczowy uścisk z bezpieczną przeszłością. Zostawia nas ze stwierdzenie tyleż banalnym, ileż prawdziwym: to droga sama w sobie jest celem naszej ludzkiej podróży. Kolekcje płyt poupychane w przesiąkniętych zapachem mięsa kartonach, monochromatyczne fotografie, stojące na półce, kurzące się nagrody filmowe i urządzenia przechowujące zatrzymany kiedyś czas niosą swoje własne historie – może to wystarczy do spełnienia, może niczego więcej tak naprawdę nie potrzebujemy?

Agnieszka Pilacińska
Agnieszka Pilacińska

NIE JESTEŚ SAMA (Abortion Dream Team)

reż. Karolina Domagalska

Karolina Domagalska, autorka licznych reportaży i aktywistka czule badająca przestrzeń społeczną, w swoim pełnometrażowym debiucie przygląda się kolektywowi od lat pomagającemu Polkom w dokonywaniu legalnej aborcji za pomocą tabletek. Obecnie Aborcyjny Dream Team tworzą Natalia Broniarczyk, Justyna Wydrzyńska i Kinga Jelińska. Każda z nich ma własne doświadczenie aborcyjne, razem wypowiedziały wojnę systemowi próbującemu za wszelką cenę utrzymać kontrolę nad kobietami.

Domagalska portretuje dziejowy moment, który postawił kobiety pod ścianą – na horyzoncie zaś dalej nie widać szans na poprawę sytuacji. Aborcja (obok praw osób LGBT+) ciągle pozostaje najbardziej atrakcyjną przedwyborczą kartą przetargową, o której najszybciej zapomina się po podliczeniu głosów. Piekło kobiet trwa, zmuszając je do szukania pomocy poza systemem. NIE JESTEŚ SAMA portretuje jednak nie tylko obszar społecznego napięcia, ale także same bohaterki: Natalię, Justynę, Kingę, a także Karolinę Więckiewicz, współzałożycielkę inicjatywy, która od 2022 roku nie jest już jej częścią, dalej jednak zajmuje się działalnością społeczną. Film ukazuje ich szaloną odwagę, niezłomność w walce oraz momenty psychicznego i fizycznego wyczerpania. Aktywizm ma swoją ceną, o czym najdotkliwiej przekonała się postawiona przed sądem za pomoc w aborcji Justyna. Utrata Karoliny także nie była dla zespołu bez znaczenia. 

Dziewczyny są jednak nieustraszone – siostrzeństwo rośnie w siłę i jest jedyną stałą w nierównej walce z systemem. Celem jest nie tylko bezpośrednia pomoc kobietom, ale także zmiana narracyjnego wektora, walka ze stygmą wyrosłą wokół aborcji. Domagalska od czasu do czasu spuszcza powietrze z poważnego tonu, dając widzowi oddech i zbliżając do bohaterek swojej opowieści. Wieńczący film utwór „Więcej empatii” autorstwa częstochowsko-warszawskiej raperki Susk oraz Jurka Zagórskiego będzie Wam towarzyszyć jeszcze długo po seansie (a najpewniej na stałe zagości na Waszej playliście).

Agnieszka Pilacińska
Agnieszka Pilacińska

POSŁUCHAJ, CO CHCĘ CI POWIEDZIEĆ (Just Hear Me Out )

reż. Małgorzata Imielska

POSŁUCHAJ, CO CHCĘ CI POWIEDZIEĆ to historia tych, których na co dzień nie słyszymy: dzieci borykających się z zaburzeniami psychicznymi. Reżyserka z niezwykłą delikatnością przygląda się Gosi, która mimo młodego wieku, dźwiga ogromny bagaż doświadczeń. Liczne pobyty w szpitalach psychiatrycznych, stany psychotyczne, depresja, to dla niej w zasadzie codzienność. Problemy, które przerastają niejednego dorosłego, dla dzieci i nastolatków są dodatkowym trudem, zabierającym z dzieciństwa jego największe piękno: beztroskę.

Gosia walczy z chorobą wszelkimi możliwymi sposobami. Pragnie tego, co każdy w jej wieku: przyjaciół, miłości, zrozumienia, akceptacji, a także samodzielności. Tę ostatnią wciela w życie wyprowadzając się od rodziców, co oczywiście konfrontuje ich z naturalnym lękiem o swoje dziecko, ale także zmusza do potrzebnego dziewczynie, rozwojowego zaufania z ich strony. Gosia jest przy tym dziewczyną niesamowicie rezolutną, empatyczną otwartą na świat i ludzi, opiekującą się swoimi koleżankami w sytuacjach granicznych.  

Imielska przygląda się także rodzinom dzieci dotkniętych chorobami psychicznymi: tworzonym przez nich grupom wsparcia, dzielonym doświadczeniom, które mogą pomóc innym. Zwraca uwagę na ciągłe niedostatki systemu, ale nie zapomina ani na chwilę o centralnej postaci opowieści. Z opowiadanej przez nią historii wyłania się portret niezłomności w radzeniu sobie z rzeczywistością, która prawdopodobnie nigdy się nie zmieni. Gosia zawsze będzie znajdować się między okresami remisji, a wznowami. Między względną stabilizacją i satysfakcją z życia, a poczuciem wykluczenia, bycia poza systemem.

Agnieszka Pilacińska
Agnieszka Pilacińska