Kto nazwał Polańskiego „karłem”? – recenzja książki „Fabryka splendoru”

Ewa Szponar, co sama w książce przyznaje, nie jest starą wyjadaczką w obyciu z trzema największymi imprezami filmowymi w Europie. Jak pisze – pierwszy raz na Lido przybyła w 2013, a debiut na Lazurowym Wybrzeżu zaliczyła rok później. Omawiając kolejno (od najstarszego) weneckie Biennale, Cannes i MFF w Berlinie sięga zatem nie tylko po swoje doświadczenia, ale przede wszystkim po mówioną i pisaną historię minionych edycji – od wspomnień Gillesa Jacoba, przez wypowiedzi Małgorzaty Szumowskiej czy rozmowy z Romanem Gutkiem, po relacje zachodnich mediów. Uzupełniając je o kontekst historyczny, korespondencje z łamów polskich gazet oraz reportażowe dygresje, autorka stworzyła spójny i intrygujący portret festiwalu filmowego jako tytułowej fabryki splendoru – zarówno w rozumieniu pozytywnym, jak i pejoratywnym.

Krytyczne banały o próżności, jachtach w Cannes i fontannach aperolu na Lido zdają się Szponar niespecjalnie interesować. Skupiła się na wyjaśnieniu, skąd ta hipokryzja filmowych elit się wzięła, genezy upatrując m.in. w początkach trzech największych festiwali w Europie, tym, kto i dla kogo je organizował. Fabryka splendoru nie jest jednak pozycją historyczną czy też filmoznawczą; to kawał dobrej publicystyki po brzegi wypełniony przeróżnymi anegdotami. Dowiemy się z niej chociażby, co Maurice Pialat odpowiedział buczącej w jego stronę publiczności, czy Krzysztof Zanussi jako juror oglądał oceniane produkcje w całości i w jakich okolicznościach Grażyna Torbicka poprowadziła rozdanie Złotych Lwów.