Cannes 2024 – prognozy i oczekiwania

Michel Hazanavicius na niwie kina francuskiego odznacza się głównie egzotycznie brzmiącym nazwiskiem, odziedziczonym po dziadku z Litwy. Początkowo zapowiadało się, że zostanie piłkarzem, a umiejętności szkolił do trzynastego roku życia w Paris FC, klubu dziś pozostającego w cieniu PSG. Jak sam stwierdził po latach, nie miał jednak na tyle ambicji, żeby przejść na zawodowstwo. Brak większych aspiracji będzie zresztą fundamentem jego twórczości. Pasję do kina zaszczepić miała w nim matka-dokumentalistka. Po ukończeniu ENSAPC w podparyskim Cergy znalazł angaż w telewizji: dla Canal+ realizował i pisał skecze do niezwykle popularnego programu Des Nuls, francuskiego odpowiednika SNL. W międzyczasie pracował też w reklamie. Obie platformy pozwoliły mu wypracować klarowny styl: forma atrakcyjna dla widza, dosadny przekaz z tendencją do pastiszu i ukłonów względem minionych epok kina.

Wspólnie z Dominique Mézerette stworzyli La Classe américaine (1993), gdzie plejadę amerykańskich aktorów (m.in. John Wayne, Dustin Hoffman, Orson Welles) wedle miejscowej tradycji dubbingowali stali odtwórcy, ale duet do czytania dał im zupełnie inne dialogi niż w oryginalnych rolkach (zupełnie jak Woody Allen w Jak się masz, koteczku?), co rzecz jasna wywołało komiczny efekt. W dalszej karierze bardzo pomogli Hazanaviciusowi byli kumple z Des Nuls, jak Alain Chabat. W Mes Amis (1998) rozliczył się z sitcomową przeszłością, a potem prawie popadł w niełaskę, gdy współpisana przez niego adaptacja słynnego komiksu Lucky Luck okazała się klapą. Rękę do niego wyciągnęli bracia Altmayer i zamówili dyptyk satyr szpiegowskich OSS 117 – Kair, gniazdo szpiegów (2006) i OSS 117 – Rio nie odpowiada (2009), a twórca odpłacił im się sprawną realizacją projektów, które osiągnęły gigantyczne sukcesy komercyjne. Dzięki nim mógł nakręcić swój wymarzony film, opowiadającego o przełomie dźwiękowym w kinie Artystę (2011). Zaklęty w czerni i bieli hołd dla kina niemego, z popisowymi rolami Jeana Dujardina i Bérénice Bejo (prywatnie żony Hazanaviciusa) oraz niezapomnianą ścieżką dźwiękową Ludovica Bource’a, okazał się największym hitem 2011 roku (162 laury na festiwalach), poczynając od Cannes (nagroda dla Dujardina) aż po rozdanie Oscarów (5 statuetek, w tym za film roku i reżyserię). O dziwo Francuz zamiast pójść za ciosem interesował się w kolejnych latach przeciętnymi projektami, jak schlebiający niskim gustom nowelowi Niewierni (2012), oskarżani o poverty porn Rozdzieleni (2014), realizowany bez pojęcia o temacie ​​Ja, Godard (2017) czy niezauważony przez nikogo Mój książę z bajki (2020). Ostatnio do listy tych porażek doszło Cięcie (2022), niepotrzebny remake znakomitego japońskiego Jednym cięciem.

Dość nieoczekiwanie nowy film Hazanaviciusa został dodany do konkursu głównego. Tym razem francuski twórca przygotował animację pt. La plus précieuse des marchandises (Najcenniejszy towar), będącą adaptacją powieści Jean-Claude’a Grumberga, pisarza skupionego w swej twórczości na tematach Zagłady, od lat pracującego też w kinie (m.in. filmy François Truffauta i Costy-Gavrasa). Akcja książki, a zatem i filmu, rozgrywa się podczas II wojny światowej na terenach okupowanej przez nazistów Polski. Biedna, bezdzietna, starsza para mieszka nieopodal lasu, gdzie mąż pracuje jako drwal. Pewnego razu przy torach znajduje zawiniątko, które wyrzucono z pociągu wiozącego żydowskich więźniów do obozu koncentracyjnego. W chuście rodzice ukryli córeczkę, którą drwal mimo antysemickich poglądów zabiera do domu, a jego żona otacza dziecko opieką. Najtrudniejsza misja dla tej trójki dopiero się rozpoczyna. Ze zwiastuna produkcji wynika, że postawiono na prostą i tradycyjną kreskę, dającą szansę skupić się na emocjach niechybnie wywoływanych przez tę historię, co wspomagać będzie ścieżka dźwiękowa autorstwa  dwukrotnego laureata Oscara Alexandre’a Desplata. Postaciom głosów użyczyli: Dominique Blanc, Grégory Gadebois i Denis Podalydès, a narratorem całości został nieodżałowany Jean-Louis Trintignant.