Adilchan Jerżanow od dawna jest jednym z ulubionych reżyserów naszej redakcji. Kazach już od niemal dekady zabiera nas do wsi Karatas, by tam, łącząc humor i groteskę z brudem godnym Smarzowskiego, odmalowywać jedyny w swoim rodzaju obraz postsowieckiego Kazachstanu. W ostatnim czasie znacząco przyśpieszył tempo produkcji i od 2018 roku realizuje dwa filmy rocznie. Wychodzi mu to z mieszanym efektem, bo zarówno zeszłoroczna Walka Atbaia, jak i pokazywany w tegorocznym konkursie Orizzonti Żółty kot były dużymi zawodami. Jednak nic nie jest stracone Ulbolsyn pokazała, że w tym twórcy wciąż drzemie olbrzymi potencjał.
Tytułowa Ulbolsyn (znana z Walki Atbaia Asel Sadvakasova) to dwudziestoparolatka mieszkająca na co dzień w Ałmatach, gdzie pracuje jako modelka. Do Karatas powraca po wieloletniej nieobecności po to by ewakuować z tego „końca świata” swoją szesnastoletnią siostrę Azhar, której chce zapewnić zagraniczną edukację i lepszą przyszłość. To jednak okazuje się nie takie proste. Ulbolsyn nie tylko zderza się z biurokratycznym murem, ale także staje się ofiarą slut-shamingu* ze względu na swój występ w telewizyjnej reklamie szamponu, tradycyjnej społeczności nie sposób wytłumaczyć, że wrażenie jakby była naga, to jedynie efekt sprytnego kadrowania.
Sprawa jeszcze bardziej się komplikuje, gdy czarny drogi samochód porywa Azhar, a policja nie wydaje się tym uprowadzeniem specjalnie przejmować. Po interwencji zaprzyjaźnionego z Ulbosyn oddziału SWAT (bo czemu by nie) sprawa częściowo się rozwiązuje, ale to dopiero początek kłopotów naszych bohaterek. Rozwiązanie ich będzie wymagało walki z patriarchalnym społeczeństwem, otoczonym kultem uzdrowicielem i całym męskim rodem.
Skupiony do tej pory głównie na postaciach męskich Jerżanow w Ulbolsyn udowadnia, że powinien częściej dawać pierwszy plan bohaterkom. Wszak jego najlepszy film, czyli Łagodna obojętność świata także na pierwszym planie stawiał postać żeńską. Jak zwykle u tego twórcy nie brakuje nawiązań do poprzednich filmów, chociażby czerwona suknia Saltanat z Łagodnej obojętności świata zmieniła się w czerwoną kurtkę puchową (akcja Ulbolsyn dzieje się zimą).
*slut-shaming: «działania mające na celu poniżenie, zawstydzenie lub ośmieszenie kobiety w związku z jej faktyczną lub rzekomą aktywnością seksualną, wymierzone zwłaszcza przeciwko kobietom o wyzywającym sposobie zachowania, stroju, makijażu itp.» żródło: Obserwatorium Językowe UW
Gatunkowy marsz w kierunku czegoś między westernem, a feministycznym kinem zemsty okazał się pełnym sukcesem, Ulbolsyn to film świeży, który pozwala odzyskać wiarę w Jerżanowa i będzie powodował w was liczne wybuchy śmiechu przemieszanego z przerażeniem. Bo przecież w tym szaleństwie jest ziarno prawdy, a patriarchat i mizoginia na postsowieckiej prowincji (i nie tylko) wciąż pozostają na porządku dziennym.
