Początki oczami dziecka – recenzja spektaklu „Biblia. Rdz. 1-11”

Przedstawienie pierwszych jedenastu rozdziałów księgi Rodzaju to niezwykle trudne zadanie – w końcu jak teatralnymi środkami zaprezentować stworzenie świata albo potop? Pełen symboliki biblijny język nie jest atrakcyjny dla współczesnych ludzi, dlatego też odnalezienie dla niego ekwiwalentu w postaci znaków czy gestów był kluczowy dla powodzenia tego przedsięwzięcia. Na szczęście Michał Zadara jest na tyle doświadczonym reżyserem, że błyskotliwie poradził sobie z tym wyzwaniem i stworzył spektakl interesujący zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci.

Na początku jest chaos. I to dosłownie.  Widzowie nie wiedzą, co się dzieje, wokół biegają dzieci z tabliczkami z napisem „chaos”, i dopiero po pewnym czasie gnieżdżący się ludzie zostają podzieleni na kilka grup. Rozpoczyna się stworzenie świata – a raczej przygotowanie składników służących do jego zbudowania. Widzowie zostają poproszeni o namalowanie farbami na kartonach wszystkich elementów, które zostały według biblijnego opisu stworzone przez Boga podczas jego pracy. Rozgardiasz panuje niesamowity, ale mimo wszystko wszyscy są otwarci na ten rodzaj interakcji, zwłaszcza że aktorzy nadzorujący pracę emanują pozytywną energią.

Dopiero po tym wstępie następuje właściwa część spektaklu. Obserwowanie boskiej harówki jest doprawdy fascynującym doświadczeniem, a powstanie człowieka przedstawione zostaje w niezwykle ciepły sposób. Niby znana jest ta historia na pamięć, a mimo to dzięki grze światłem oraz muzyce Jana Duszyńskiego rodzi się wrażenie, że jest się świadkiem naprawdę epokowego wydarzenia.

W dalszej części spektaklu nadal zaskakują reżyserskie pomysły. Za pomocą niewielu środków w zajmujący sposób przedstawione zostały historie Abla zabitego przez Kaina, jak również potopu, jako kary za prowadzenie grzesznego przez ludzi życia. Ot, płachta nad sceną, farby, stoły i wyobraźnia wystarczą do odtworzenia na scenie mitów po dziś dzień żyjących w zbiorowej wyobraźni.

Sukces nie byłby jednak możliwy bez otwartości ze strony aktorów. Paulina Holtz, Robert Koszucki oraz Barbara Wysocka z pełnym zaangażowaniem wcielają się w kolejne postacie biblijne. Widać, że jest to dla nich świetna zabawa. Wprawdzie niekiedy przydałaby się większa doza tragizmu na scenie, ale ze względu na przyjętą przez twórców konwencję, więcej jest dystansu oraz poczucia humoru. I tylko Boga granego przez Julię Leszkiewicz żal. Nie razi wybór dwunastolatki do tej roli, lecz ciągły krzyk, na jaki decyduje się dziewczyna. Mało w jej grze jest niestety subtelności, a dużo „grozy” nieprzystającej do formy spektaklu. Również trudno zrozumieć sens dopisania krótkiej scenki do historii o budowie wieży Babel. Konsekwentnie bowiem trzymano się tekstu Biblii, by na sam koniec przejmującą historię o pomieszaniu języków przedstawić w tak nieśmieszny sposób.

Trzeba sobie powiedzieć jasno – „Biblia. Rdz. 1-11” to spektakl przeznaczony głównie dla młodszej widowni. Pełno w nim atrakcji i zabawy formą, co niewątpliwie się podobało, sądząc po uśmiechach na twarzach dzieci. Oczywiście ta podróż do korzeni naszej cywilizacji może być również interesująca dla starszych, ale bardziej od strony emocjonalnej aniżeli intelektualnej. Sęk w tym, że Michał Zadara nie dokonuje żadnej interpretacji, nie wchodzi w polemikę z tekstem. Przedstawia biblijne historie „po Bożemu”, co niewątpliwie przynosi zachwyt oraz zadumę nad człowieczym losem, lecz jednocześnie nie pozwala na analizę intelektualną samego spektaklu. Więcej bawi, mniej uczy. Na tyle jednak rozbudza apetyt, że warto czekać na kolejne części tego biblijnego tryptyku, które są zaplanowane na grudzień oraz wiosnę następnego roku.

[Zdjęcie pochodzi ze strony Nowego Teatru]